.

.

.

.

.

.

.

/\
NaaR
BoVeN

Decapoda
Kenmerken

De dieren hebben een grote carapax die zich over de gehele thorax uitstrekt. Bovendien is hij met de rugkant van dat borststuk volledig vergroeid, zodat kop en borststuk één geheel vormen (kopborststuk = cephalothorax). Aan de zijkant vormt de carapax een grote plooi, waardoor een kamer ontstaat waarin de kieuwerl liggen. Die kieuw.en zijn aanhangsels van de thoraxpoten. Het achterlijf is vrij en als regel naar achteren gestrekt; bij de krabben is het echter tegen de onderkant van de thorax naar voren geklapt Bij de mannetjeskrabben is het abdomen veel smaller dan bij de wijfjes. Bij krabben en kreeften is het 1e en/of 2e paar achterlijfspootjes omgevormd tot bevruchtingsorgaan.

Om te kunnen groeien moeten de decapoden (als alle kreeften) eerst hun harde pantser afwerpen. Korte tijd hebben de dieren dan een zachte huid, die kan (mee)groeien. De dieren zijn in deze toestand zeer kwetsbaar. Bij en aantal krabbesoorten van onze kust zoekt een manrietje een wijfje op dat binnenkort zal gaan vervellen. Hij draagt haar dan tussen zijn poten mee totdat zij vervelt. Kort na de vervelling van het wijfje heeft de paring plaats. De eieren worden nog enige tijd door het wijfje aan de achterlijfspoten meegedragen (bij de andere decapoden ook). De larve die bij de krabben uit het ei komt is de heel fraaie, van lange stekels voorziene zoëa (gr. zoe = leven).
Een interessant trekgedrag vertoont de wolhandkrab. De volwassen dieren leven in zoet water, maar zij trekken naar zee voor de voortplanting. De wolhandkrab is (waarschijnlijk met ballastwater van schepen) van het Verre Oosten hierheen gebracht. Bij dijkbeheerders en vissers is hij niet erg welkom: Hij graaft holen in dijken en hij vernielt fuiken om de daarin gevangen vis te bereiken.

Decapoda zijn als regel van gescheiden geslacht. Een interessante variant daarop vormen de garnalen: Zij veranderen van geslacht; ze beginnen als mannetjes en worden later vrouwtjes.

Decapoden hebben aan de thorax drie paar poten die in dienst staan van de voedselopname (maxillipeden) en daarachter vijf paar (=10) poten, die als looppoten kunnen dienen. Van die "looppoten" is ten minste één paar van scharen voorzien. Voor de looppoten wordt de term pereiopoden gebruikt (gr. peraiun = transporteren, lopen). Het potenpaar van het laatste achterlijfssegment vormt met het telson (gr. = grens, einde) een staartwaaier, behalve bij de krabben die een nogal gereduceerd achterlijf hebben. Achterlijfspoten (= pleopoden; gr. plein = zwemmen; n.b. er is maar een beperkt aantal crustaceën waarbij de pleopoden blj het zwemmen worden gebruikt).

Bij Heremietkrabben ontbreekt de harde schaal op het achterlijf.
De soorten van onze kust verbergen dit achterlijf in een lege schelp.
Als het dier groeit moet van slakkehuls gewisseld worden.
Het achterlijf in nlet -zoals bij andere kreeften- naar onderen gekromd maarnaar opzij. Zo past het bij de kromming van de schelp. 

.

/\
NaaR
BoVeN

Orde Decapoda
Systeemoverzicht

.

/\
NaaR
BoVeN

Decapoda
Literatuur

• De Nederlandse Decapoda
  L.B Holthuis & 6:R. Heerebout, 1986
  Herzien door J.P.H.t. Adema,
  WM179, NatuurCentruM

• Zeeboek

• .

.

/\
NaaR
BoVeN

Decapoda
Weblinks

• Willems garnalen en kreeften
  http://home.quicknet.nl/qn/prive/w.hartman
  W. Hartman

• .

.

/\
NaaR
BoVeN

Vragen, correcties, aanvullingen of tips ontvangen wij graag per E-MAIL.

/DECAPODA.htm

© StichtinG NatuurCentruM RotterdaM

WEBSITEREDACTIE

Voor het laatst bijgewerkt op 19 juni 2015

Beschrijving

Trefwoorden